Wijzigen huwelijkse voorwaarden; zorgplicht notaris, wilsovereenstemming en gerechtvaardigd vertrouwen
Huwelijkse voorwaarden moeten bij notariële akte worden aangegaan. Indien dit niet gebeurt, zijn de voorwaarden nietig (lees: ongeldig). Ook het wijzigen van de huwelijkse voorwaarden gebeurt bij de notaris. Deze notariële tussenkomst strekt mede tot bescherming van partijen. De notaris moet er alles aan doen om te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt van juridische onkunde en feitelijk overwicht bij (één van) de partijen.
Onlangs heeft de Hoge Raad een arrest gewezen (ECLI:NL:HR:2024:165) over een wijziging van de huwelijkse voorwaarden tijdens huwelijk ten nadele van de vrouw. Het hof heeft geoordeeld dat de man er redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat de medewerking van de vrouw aan de wijzigingen van de huwelijkse voorwaarden in overeenstemming was met haar wil. De vrouw stelt dat het oordeel van het hof onjuist is. De vrouw meent dat de notaris niet aan zijn zorgplicht heeft voldaan en dus dat de man er, ondanks de betrokkenheid van de notaris bij de wijziging, niet op heeft mogen vertrouwen dat mevrouw achter haar verklaring stond.
De Hoge Raad stelt dat de zorgplicht van de notaris inhoudt (1) dat de notaris aan partijen de gelegenheid moet bieden om van de inhoud van de akte kennis te nemen en (2) dat de notaris de zakelijke inhoud van een akte moet mededelen en daarop een toelichting moet geven, maar ook (3) dat de notaris zo nodig wijst op de gevolgen die voor de partijen of een van hen uit de inhoud van de akte voortvloeien. Deze laatste verplichting om op de gevolgen te wijzen omvat tevens de verplichting om zeker te stellen dat de partij(en) die gevolgen begrijpt/begrijpen. Deze verplichting wint aan gewicht naarmate die gevolgen voor partijen of een van hen nadeliger of riskanter zijn.
De Hoge Raad oordeelt dat niet blijkt dat het hof heeft onderzocht of de notaris aan de waarschuwingsverplichting, zoals hierboven onder (3) is vermeld, heeft voldaan. Indien het hof dit wel heeft onderzocht, is dit onvoldoende gemotiveerd. Het hof mocht hierdoor ook niet zonder meer aannemen dat de man erop mocht vertrouwen dat de wil van de vrouw strookte met haar verklaring. De Hoge Raad vernietigt de uitspraak van het hof.
